-
1 effusio
effūsio, ōnis, f. (effundo), I) aktiv, das Ausgießen, Ausschütten, 1) eig.: a) der Erguß, tutantur se atramenti effusione sepiae, Cic. de nat. deor. 2, 127: vesicam urinae effusione laxare, Hieron. in Isai. 13, 47, 1. – b) das Vergießen, α) des eigenen Blutes, sanguinis sui, Augustin. de civ. dei 5, 18, p. 226, 6 D.2 u. 18, 53, 2. p. 341, 27 D.2: larga sanguinis, Nepot. epit. 15, 7. p. 507, 23 H. – β) fremden Blutes, eff. sanguinis, Hieron. epist. 69, 3. Salv. adv. avar. 2, 6: nimii sanguinis, Sex. Ruf. 28 extr.: nec multi cruoris eff., Amm. 20, 7, 11. – 2) übtr.: a) die verschwenderische Verausgabung, -Ausgabe, die Verschwendung, maßlose Freigebigkeit, m. subj. Genet., luxuriae effusiones, Heges. 4, 25, 2. – m. obj. Genet., hae pecuniarum effusiones, Cic. de off. 2, 56. – mit Ang. gegen wen? ipsius in alios effusio, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – absol., liberalitatem effusio imitatur, Cic.: iactantia et effusio et quidvis potius quam liberalitas existimanda est, cui ratio non constat, Plin. pan.: in hac vita... quas effusiones fieri putatis? Cic. Rosc. Am. 134: si divitias quisque semper augeat, quae cotidianis effusionibus suppetant, Augustin. de civ. dei 2, 20. p. 78, 5 D.2 – b) die maßlose Sucht, m. Genet. Gerund., nondum hāc effusione inductā bestiis omnium gentium circum (den Zirkus) complendi, Liv. 44, 9, 4. – II) medial, das Sichergießen, 1) eig.: a) der Erguß einer Flüssigkeit, laborare effusione alvi (Bauchfluß), Capit. Gord. 28, 6. – prägn. = die Fähigkeit od. Neigung des Wassers, sich überall, wo es nicht eingeschlossen ist, nach allen Seiten hin zu ergießen, aquae liquor atque effusio, Cic. de nat. deor. 2, 26. – b) das Hervorschießen eines Lichtstrahls, das Hervorstrahlen, radii, Chalcid. Tim. 238. – c) das Herausströmen einer Menschenmenge, effusiones hominum ex oppidis, Cic. Pis. 51. – 2) übtr., der maßlose Erguß, die Ausgelassenheit, eodem vitio est effusio animi in laetitia, quo in dolore contractio (Beengung), Cic. Tusc. 4, 66: ut infinita varietas voluptatum insanis effusionibus exquiratur, Augustin. de civ. dei 1, 30. p. 47, 10 D.2
-
2 effusio
effūsio, ōnis, f. (effundo), I) aktiv, das Ausgießen, Ausschütten, 1) eig.: a) der Erguß, tutantur se atramenti effusione sepiae, Cic. de nat. deor. 2, 127: vesicam urinae effusione laxare, Hieron. in Isai. 13, 47, 1. – b) das Vergießen, α) des eigenen Blutes, sanguinis sui, Augustin. de civ. dei 5, 18, p. 226, 6 D.2 u. 18, 53, 2. p. 341, 27 D.2: larga sanguinis, Nepot. epit. 15, 7. p. 507, 23 H. – β) fremden Blutes, eff. sanguinis, Hieron. epist. 69, 3. Salv. adv. avar. 2, 6: nimii sanguinis, Sex. Ruf. 28 extr.: nec multi cruoris eff., Amm. 20, 7, 11. – 2) übtr.: a) die verschwenderische Verausgabung, -Ausgabe, die Verschwendung, maßlose Freigebigkeit, m. subj. Genet., luxuriae effusiones, Heges. 4, 25, 2. – m. obj. Genet., hae pecuniarum effusiones, Cic. de off. 2, 56. – mit Ang. gegen wen? ipsius in alios effusio, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – absol., liberalitatem effusio imitatur, Cic.: iactantia et effusio et quidvis potius quam liberalitas existimanda est, cui ratio non constat, Plin. pan.: in hac vita... quas effusiones fieri putatis? Cic. Rosc. Am. 134: si divitias quisque semper augeat, quae cotidianis effusionibus suppetant, Augustin. de civ. dei 2, 20. p. 78, 5 D.2 – b) die maßlose Sucht, m. Genet. Gerund., nondum hāc effusione inductā bestiis omnium gentium circum (den Zirkus) complendi, Liv. 44, 9, 4. – II) medial, das Sichergießen, 1) eig.: a) der————Erguß einer Flüssigkeit, laborare effusione alvi (Bauchfluß), Capit. Gord. 28, 6. – prägn. = die Fähigkeit od. Neigung des Wassers, sich überall, wo es nicht eingeschlossen ist, nach allen Seiten hin zu ergießen, aquae liquor atque effusio, Cic. de nat. deor. 2, 26. – b) das Hervorschießen eines Lichtstrahls, das Hervorstrahlen, radii, Chalcid. Tim. 238. – c) das Herausströmen einer Menschenmenge, effusiones hominum ex oppidis, Cic. Pis. 51. – 2) übtr., der maßlose Erguß, die Ausgelassenheit, eodem vitio est effusio animi in laetitia, quo in dolore contractio (Beengung), Cic. Tusc. 4, 66: ut infinita varietas voluptatum insanis effusionibus exquiratur, Augustin. de civ. dei 1, 30. p. 47, 10 D.2 -
3 effūsiō
effūsiō ōnis, f [ex + FV-], a pouring forth, outpouring, shedding: atramenti: aquae. — A thronging out: hominum ex oppidis. — Profusion, lavishness: pecuniarum effusiones: effusiones fieri, extravagant displays: liberalitatem effusio imitatur.— Extravagance, abandonment: animi in laetitiā: ipsius in alios, unreserve.* * *outpouring, shedding; profusion, lavishness, extravagance, excess -
4 effusio
I.Lit.:B.atramenti,
Cic. N. D. 2, 49, 127:aquae liquor et effusio, i. e. its property of pouring forth,
fluidity, id. ib. 2, 10, 26:sanguinis,
Vulg. Judic. 9, 24; cf.alvi,
Capitol. Gord. Tert. 28, 6.—Transf.1. 2.Profusion, prodigality, Cic. Part. 23, 81; id. Att. 7, 3, 3; Liv. 44, 9; Vop. Flor. 1.—In the plur.:II.pecuniarum effusiones,
Cic. Off. 2, 16, 56; id. Rosc. Am. 46, 134.— -
5 effusio
effūsio, ōnis f. [ effundo ]1) расплывание, растекание, разлитие ( aquae C); проливание, пролитие (sanguīnis Nep, SR, Eccl)2) массовое выступление, выбегание, выход ( hominum ex oppidis C)3) чрезмерность, неумеренность, разнузданность, необузданность (animi m. laetitia C)4) расточительность, безрассудная трата ( pecuniarum C)liberalitatem e. imitatur C — расточительность подражает щедрости -
6 contractio
contractĭo, ōnis, f. [contraho], a drawing together, contraction (in good prose; most freq. in Cic.).I.Lit.:B.contractio et porrectio digitorum,
Cic. N. D. 2, 60, 150:bracchii (opp. projectio),
id. Or. 18, 59:superciliorum (opp. remissio),
id. Off. 1, 41, 146:frontis,
id. Sest. 8, 19:umerorum (opp. allevatio),
Quint. 11, 3, 83:nervorum,
a contraction, cramp, Scrib. Comp. 255;without nervorum,
Plin. 20, 17, 73, § 191: bonorum, i. e. consolidation, Gai Inst. 2, 155.—Hence,Transf., an abridging, shortening, abridgment, shortness:* II.paginae,
Cic. Att. 5, 4, 4: syllabae, shortening in pronunciation (opp. productio), id. de Or. 3, 50, 196:orationis (opp. longitudo),
id. Part. Or. 6, 19.—Trop.: animi in dolore, dejection, undue depression, despondency (opp. effusio animi in laetitiā), Cic. Tusc. 4, 31, 66; cf. id. ib. 4, 6, 14: animos demittunt et contrahunt; v. contraho, II. B. -
7 Ausgelassenheit
Ausgelassenheit, impotentia. immoderatio. intemperantia. effrenatio. lascivia. petulantia (s. »ausgelassen« die Bedeutgg. der Adjektt.). – licentia (Ungebundenheit, freche Au.). – effusa licentia (maßlose Ungebundenheit). – effrenata petulantia (zügelloser Mutwille). – effusio animi in laetitia (das Sich-Gehenlassen in der Freude, Ausgel. in der Freude).
-
8 contractio
contractĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] action de contracter, contraction, action de serrer. [st2]2 [-] réduction, raccourcissement, brièveté.* * *contractĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] action de contracter, contraction, action de serrer. [st2]2 [-] réduction, raccourcissement, brièveté.* * *Contractio, Verbale: vt Contractio neruorum. Plin. Retirement et retraction de nerfs, Contraction.\Contractio frontis. Cic. Refrongnement.\Contractio paginae. Cic. La petitesse et Estrecisson, ou Serrement d'escripture.\Effusio animi in laetitia, in dolore contractio. Cic. Tristesse, Quand une personne se reserre et est triste et pensif. -
9 vitium
vitĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] défaut, vice, mauvaise qualité, imperfection, défectuosité, inconvénient. [st2]2 [-] mal, maladie, infirmité, difformité. [st2]3 [-] vice, défaut, faute, tort (en général). [st2]4 [-] vice, dépravation. [st2]5 [-] crime. [st2]6 [-] blâme, reproche, réprimande, injure, outrage (en paroles). [st2]7 [-] faute contre les rites, défaut de formes, irrégularité, augure contraire, mauvais présage. - alicui vitio vertere quod: faire un crime à qqn de. - aliquid alicui vitio vertere (dare): reprocher à qqn qqch comme une tare. - vitium alicui dicere, Plaut.: injurier qqn. - in vitio esse: être coupable, être en défaut, être blâmable. - vitium castrorum: la mauvaise installation du camp. - vitio navigare, Cic. Div. 1, 16, 29: s'embarquer malgré les augures. - vitio creatus, Liv.: irrégulièrement élu.* * *vitĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] défaut, vice, mauvaise qualité, imperfection, défectuosité, inconvénient. [st2]2 [-] mal, maladie, infirmité, difformité. [st2]3 [-] vice, défaut, faute, tort (en général). [st2]4 [-] vice, dépravation. [st2]5 [-] crime. [st2]6 [-] blâme, reproche, réprimande, injure, outrage (en paroles). [st2]7 [-] faute contre les rites, défaut de formes, irrégularité, augure contraire, mauvais présage. - alicui vitio vertere quod: faire un crime à qqn de. - aliquid alicui vitio vertere (dare): reprocher à qqn qqch comme une tare. - vitium alicui dicere, Plaut.: injurier qqn. - in vitio esse: être coupable, être en défaut, être blâmable. - vitium castrorum: la mauvaise installation du camp. - vitio navigare, Cic. Div. 1, 16, 29: s'embarquer malgré les augures. - vitio creatus, Liv.: irrégulièrement élu.* * *Vitium, vitii. Cic. Vice, Meschanceté.\Vitium. Vlpianus. Maladie en tout le corps universel, ou en quelque membre et partie seulement.\Vitium. Cic. Maladie, ou imperfection corporelle incurable, comme beguayement, ou clochement, ou chancre, ou semblable.\Vitium. Plaut. Imperfection et corruption.\Si nihil est in parietibus, aut in tecto vitii. Cic. Si les parois, ou toicts ne sont point cassez et rompuz.\Vitium in libris. Plin. Faulte.\Vitia in dicente videre. Cic. Faulte et imperfection.\Vitium. Cic. Blasme.\Vitium. Cic. Coulpe, Faulte.\Vitio vini fecit. Plaut. Par la faulte du vin, Par yvrongnerie.\Affinis vitio. Cic. Qu'on peult à droict souspeconner de quelque cas.\Pinguis vitiis. Horat. Gras par oisiveté et gourmandise.\Iners vitium, liuor. Ouid. Envie, qui est un vice ne tenant sinon ceuls qui sont faitards et de lasche courage.\Valens vitium, cui Lene vitium opponitur. Cels. Forte maladie, ou Vehemente corruption.\Abstinere a vitiis. Cic. Se garder de vices.\Carere vitio. Cic. N'estre point en faulte.\Conuertit natura vitium alicui in bonum. Cic. Nature tourne quelque faulte en bien.\Cumulari vitiis. Cic. Estre comblé de vices.\Declinare vitia. Cic. Eviter meschancetez.\Vitio mihi dant, quod mortem hominis necessarii grauiter fero. Mattius ad Ciceronem. Me blasment et reprennent que, etc.\Ducere vitia. Quintil. Estimer vice ou vitieux.\Expugnare vitium. Valer. Max. Gaigner et vaincre une faulte et imperfection de nature. Bud.\Leuatur vitium. Cels. La maladie s'allege.\Aeris vitio moriens herba. Virgil. Par corruption et infection d'air.\Occurrere vitio. Cels. Obvier.\Ponere in vitio verbum aliquod. Cic. L'entendre en mauvaise partie, Le tourner en mal.\Eodem vitio est effusio animi in laetitia, quo in dolore contractio. Cic. C'est aussi grande faulte et vice de, etc.\Qui nec defendit, nec obsistit si potest iniuriae, tam est in vitio, quam si parentes deserat. Cic. Il fait aussi grand mal, et est autant à blasmer, que si, etc. Il est aussi coulpable.\Hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere. Cic. C'est grande faulte de, etc. C'est vice.\Mediocribus vitiis teneri. Horat. Esprits oppressez de vices.\Vertere vitio. Cic. Tourner en mal ou à blasme.\Offerre vitium virgini. Terent. Violer. -
10 Erguß
Erguß, effusio (der maßlose E., z.B. animi in laetitia) – der E. eines dankbaren Herzens, *quae gratus animus dicere nos iubet.
-
11 contractio
contractio, ōnis, f. (contraho), die Zusammenziehung, I) eig.: c. et porrectio digitorum, Cic.: brachii (Ggstz. proiectio), Cic.: linguae, Plin.: superciliorum (Ggstz. remissio), Cic.: frontis, Cic.: umerorum (Ggstz. allevatio), Quint.: longa nervorum (bei der Tortur), Sen.; aber (passiv) c. nervorum, das Kontraktsein, Scrib. – II) übtr.: 1) die verkürzende Zusammenziehung, die Verkürzung in Schrift u. Rede, huius paginae, das enge Schreiben am Ende einer Seite, Cic. ad Att. 5, 4. § 4. – syllabae, Kontraktion in der Aussprache (Ggstz. productio), Cic. – passiv, die Gedrängtheit, orationis (Ggstz. longitudo, die Gedehntheit), Cic. – 2) die Beengung des Gemütes od. Geistes: a) des Gemütes, das Gedrückt- od. Gepreßtsein, die Beklommenheit des Herzens, c. animi (Ggstz. animi effusio in laetitia u. animi elatio), Cic.: fortissimorum animorum c., Sen. – b) des Geistes, die krankhafte Spannung, utraque res detestabilis, et contractio et torpor (krankhafte Abspannung, Erlahmen), Sen. ep. 82, 3.
-
12 contractio
contractio, ōnis, f. (contraho), die Zusammenziehung, I) eig.: c. et porrectio digitorum, Cic.: brachii (Ggstz. proiectio), Cic.: linguae, Plin.: superciliorum (Ggstz. remissio), Cic.: frontis, Cic.: umerorum (Ggstz. allevatio), Quint.: longa nervorum (bei der Tortur), Sen.; aber (passiv) c. nervorum, das Kontraktsein, Scrib. – II) übtr.: 1) die verkürzende Zusammenziehung, die Verkürzung in Schrift u. Rede, huius paginae, das enge Schreiben am Ende einer Seite, Cic. ad Att. 5, 4. § 4. – syllabae, Kontraktion in der Aussprache (Ggstz. productio), Cic. – passiv, die Gedrängtheit, orationis (Ggstz. longitudo, die Gedehntheit), Cic. – 2) die Beengung des Gemütes od. Geistes: a) des Gemütes, das Gedrückt- od. Gepreßtsein, die Beklommenheit des Herzens, c. animi (Ggstz. animi effusio in laetitia u. animi elatio), Cic.: fortissimorum animorum c., Sen. – b) des Geistes, die krankhafte Spannung, utraque res detestabilis, et contractio et torpor (krankhafte Abspannung, Erlahmen), Sen. ep. 82, 3.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contractio
См. также в других словарях:
faulte — Faulte, Culpa, Delictum, Erratum, Mendum, Menda, mendae, Noxia, Noxa, Offensa, Peccatum, Praeuaricatio, Vitium. Amender une faulte en qualité de communauté, Publice satisfacere. Supplier et amender la faulte de quelque chose par une autre,… … Thresor de la langue françoyse
joyeux — Joyeux, Laetus, Hilaris. Choses joyeuses, Res optabiles. Fort joyeux, Perlaetus. Un peu joyeux, Hilarulus. Estre joyeux, Gaudere, Laetari. Estre joyeux tout le temps de sa vie, Iucunditatem perpetuam vitae tenere. Estre joyeux outre mesure,… … Thresor de la langue françoyse